Толковый словарь казахского языка: ҚЫР
|ҚЫР 1#омоним #зат есім. 1. #географиялық. Аласа таулардың, үстірттің ұзына бойына созылып жатқан биік жері. 2. Өрістен, жайлаудан, шөлді қыраттардан бөлініп қалған шұратты дөңес. 3. Елді мекеннен сырт жер, дала. 4. #ауыспалы мағына. Алынбаған биік, адамның армандаған биік мақсатмұраты. 5. Бір нәрсенің сырт жақ шеті. 6. Киімге үтік басқанда пайда болатын қатпар. 7. #ауыспалы мағына. Адамның жеке басының ерекше қасиеті, бойына тән қабілеті. 8. #ауыспалы мағына. Біреуге көрсетілген жағымсыз қылық, мінез; сес. 9. #ауыспалы мағына. Бір нәрсеге деген икем, еп. 10. #ауыспалы мағына. Бір нәрсенің, құбылыс, оқиғаның тағы бір жағы, басқаша мәні. 11. #ауыспалы мағына. Таулы жер (ойдалалы жазық жер ұғымына қарама-қарсы ұғым). 12. #ауыспалы мағына. Бір елдің жері, елдің түкпіртүкпірі. Қыр асты. а) Қырдан өтті, алыстады, ұзап кеттi. ә) Өмірінің бір кезеңін басынан өткерді, бір сынақтан өтті, бір жасын еңсерді. б) Ауылдан кетті, жыраққа кетті. в) Даусы сонадайдан естілді; атағы жер жарды. Қыр астында. Алыс емес, жақын. Қыр астырды. Шалқыта, шарықтата ән салды. Қыр баласы [ қазағы ]. Қырда, кең жерде өскен адам. Қыр басы. Аласа таулардың, қыраттардың ең жоғарғы биік бөлігі, ұшары. Қыр батпағы. геогp. Ойпаң жерге жиналған жаңбыр, қар суының буланбауынан пайда болатын ылғалды жер телімінің түрi. Қыр гүлі. Даланың гүлі, жабайы өскен шалғындық гүлдер. Қырға шықты. #этнографиялық. а) Байырғы қазақ қоғамында ел ішіндегі ерекше маңызды мәселелерді жұрт болып шешу үшін немесе бүкіл халық болып салтанатты шара өткізу үшін биік жерге, төбеге жиналды. ә) Өмірінің үлкен асуына жетті; өмірінің біраз жылын еңсерді, жасы ұлғайды. Қырда асық ойнаған. #бейнелі сөзқолданыс. Бала күннен бірге өскен. Қырдағы киіктің дүбіріндей. #бейнелі сөзқолданыс. окказ. Жазық жерден үйір-үйір болып шауып өткен киік тұяқтарының жерді дүңгірлеткен дауыс. ындай шуылы. Қырдан қарауыл қарады. Биікке шығып жол торып, жауынан сақтанды. Қырдан қашқан түлкідей. #бейнелі сөзқолданыс. Еңіспен ылдилап зымырағандай, зулап ұстатпайтын. Қырдан ойға шапқыласты. Даланың биік, ойыс жерлеріне көтеріліптүсіп қуанысып жүгірісті (балалар туралы). Қырдың асты. Аласа таулардың, қыраттардың төменгі бөлігі, етегі. Қырдың ерке гүліндей. #бейнелі сөзқолданыс. Ауылдың еркелеп өскен қызындай. Қырдың [ қырдағы ] қаракөзі. Ауылдағы қазақтың қызы. Қырдың құланы. #бейнелі сөзқолданыс. Еркіндіктің адамы, қырдың, даланың бостандық сүйгіш халқы. Қыр жер ой болды, ой жер қыр болды. #бейнелі сөзқолданыс. Астаңкестеңі шықты, аспан айналып жерге түскендей аласапыран орнады. Қыр көрсетті. Қоқан-лоқы жасады, қорқытты. Қыр қабағы. Қырдың дөңкиіп, дөңестеу келген тұсы. Қыр құстары. #саятшылық. Қырда жүріп, шалғын шөп, бидайық, бетеге, жусан, тамырдың түбі т.б. өсімдіктерді және құрт-құмырсқа, шегіртке, неше түрлі шыбыншіркейді қорек етіп, суды сирек ішетін қанат тылар тобы. Қыр мұрын [ мұрынды ]. Әдетте әдеміліктің нышаны болып табылатын үсті қырланып келген мұрын. Қыр тағысы. Даланың жабайы аңы. Қыр түгі. Даланың бетін жапқан шөп, өсімдік. Қыры бар. Қабілеттi, ептi. Қыры жоқ. Икемсіз, епсіз. Қыры жығылмады. Арымады, жүдемеді. Қыры кетті. Ісі оңға баспады, қырсыққа шалынды. Қырына алды. Біреудің соңына түсті, ерегісті, қыр көрсетті. Қырын сындырды. Бетін қайтарды, көңілін басты. Қырына жүрмеді. Еркіне көнбеді. Қыры сынды. Беті қайтты, көңілі басылды, жүні жығылды. Тауы шағылды, беті қайтты. Қыры сынбаған. Үтіктелген, мұнтаздай, тап-таза. Қыры тайды. Күйі кетті, нашарлады.
|ҚЫР 2#омоним: қыр соңына түсті [ соңынан қалмады ]. а) Артынан қалмады, басынан кетпеді. ә) Жабысып айырылмады, қайда барса да қалмады. б) стиль. Жолына түсті, кәсіп қылды.
|ҚЫР 1#омоним = #етістік. Жаппай өлтіру, қырғынға ұшырату, құртып жайратты. Қырып сал – қыран тұқым. #бейнелі сөзқолданыс. Аңқұсын жібермейтін, табиғатынан алғыр, қанды балақ құс.
|ҚЫР 2#омоним = #етістік. 1. Сақал-мұртты, шашты ұстара мен немесе қыры бар өткір затпен сыпыру. 2. Бір нәрсені өткір құралмен қырғыштау, қырнау; жұқалап алу. Қырып алар [ аларға ] қызылы жоқ. Арық, жүдеу.
|ҚЫР 2#омоним: қыр соңына түсті [ соңынан қалмады ]. а) Артынан қалмады, басынан кетпеді. ә) Жабысып айырылмады, қайда барса да қалмады. б) стиль. Жолына түсті, кәсіп қылды.
|ҚЫР 1#омоним = #етістік. Жаппай өлтіру, қырғынға ұшырату, құртып жайратты. Қырып сал – қыран тұқым. #бейнелі сөзқолданыс. Аңқұсын жібермейтін, табиғатынан алғыр, қанды балақ құс.
|ҚЫР 2#омоним = #етістік. 1. Сақал-мұртты, шашты ұстара мен немесе қыры бар өткір затпен сыпыру. 2. Бір нәрсені өткір құралмен қырғыштау, қырнау; жұқалап алу. Қырып алар [ аларға ] қызылы жоқ. Арық, жүдеу.
Омонимы и однокоренные слова
ҚЫРАҢ-ҚЫРАҢ, ҚЫРАТ-ҚЫРАТ, ҚЫРҚ-ҚЫРҚ, ҚЫР-ҚЫР, ҚЫРТ-ҚЫРТ, ҚЫРТЫС-ҚЫРТЫС, ҚЫРШ-ҚЫРШ, ҚЫРЫНДАП-ҚЫРЫНДАП, БҮРІС-ҚЫРЫС, ДӨҢ-ҚЫР, КЕСЕЛ-ҚЫРСЫҚ, ҚИҚАР-ҚЫРЫС, ҚИЛЫ-ҚЫРЛЫ, ҚИЯ-ҚЫР, ҚИЯ-ҚЫРҚА, ҚЫЗ-ҚЫРҚЫН, ҚЫЗ-ҚЫРЫМ, ҚЫР, ҚЫР, ҚЫР, ҚЫР, ҚЫРА, ҚЫРАҒАТ, ҚЫРАҒАТТА, ҚЫРАҒАТТАУ, ҚЫРАҒЫ, ҚЫРАҒЫЛАН, ҚЫРАҒЫЛАНУ, ҚЫРАҒЫЛАУ, ҚЫРАҒЫЛЫҚ, ҚЫРАҒЫРАҚ, ҚЫР-АДЫР, ҚЫРАН, ҚЫРАН, ҚЫРАНДАЙ, ҚЫРАНДАЙЫН, ҚЫРАНДЫҚ, ҚЫРАНДЫЛЫҚ, ҚЫРАНКЕРЕЙ, ҚЫРАН-КЕСКІ, ҚЫРАНҚАРА, ҚЫРАНОТ, ҚЫРАН-ТОПАН, ҚЫРАНЫМСЫ, ҚЫРАНША, ҚЫРАҢ, ҚЫРАҢДАУ, ҚЫРАРҚАСЫ, ҚЫРАТ, ҚЫРАТ-ҚЫР, ҚЫРАТ-ҚЫРҚА, ҚЫРАТТАУ, ҚЫРАТТЫ, ҚЫРАРТЫ, ҚЫРАУ, ҚЫРАУЛА, ҚЫРАУЛАН, ҚЫРАУЛАНУ, ҚЫРАУЛАТ, ҚЫРАУЛАТУ, ҚЫРАУЛАУ, ҚЫРАУЛЫ, ҚЫРАУСЫЗ, ҚЫРАУЫТ, ҚЫРАУЫТУ, ҚЫРАШ, ҚЫРАШТА, ҚЫРАШТАУ, ҚЫРБАЙ, ҚЫРБАЙ, ҚЫРБАЙЛЫҚ, ҚЫРБАҚ, ҚЫРБАҚТА, ҚЫРБАҚТАУ, ҚЫРБАС, ҚЫРБАТ, ҚЫРБАТ, ҚЫРБЫҚ, ҚЫРБЫҚТА, ҚЫРБЫҚТАН, ҚЫРБЫҚТАНУ, ҚЫРБЫҚТАУ, ҚЫРГҮЙЕК, ҚЫРҒАҚ, ҚЫРҒАУЫЛ, ҚЫРҒАУЫЛДАЙ, ҚЫРҒИ, ҚЫРҒИДАЙ, ҚЫРҒИЛЫҚ, ҚЫРҒИША, ҚЫРҒЫ, ҚЫРҒЫ, ҚЫРҒЫЗ, ҚЫРҒЫЗ, ҚЫРҒЫЗУ, ҚЫРҒЫЗША, ҚЫРҒЫЗШАЛА, ҚЫРҒЫЗШАЛАУ, ҚЫРҒЫЗШЫЛ, ҚЫРҒЫН,
© 2021. Wonder Words
Институт интеллектуальных технологий