Толковый словарь казахского языка: ҚЫЗ

Слово: Казахский язык Русский язык Английский язык Найти

|ҚЫЗ 1#омоним #зат есім. 1. Әйел бала, ұрғашы жынысты сәби. 2. Күйеуге тимеген бойжеткен. 3. #экспрессивті. Жігіттің көңіл қосқан, жүріп жүрген адамы, алғалы жүрген қалыңдығы. Қыз айттырды. #этнографиялық. Қызға құда түсті, сөйлесті. Қыз алары. #этнографиялық. Жеке, арнаулы сыбаға [ Әдетте, үйленбеген жігітке тойтомалақта тартар сый аяқ ]. Қыз алды. Қызға үйлендi, әйелдікке алды. Қыз алып қашты. #этнографиялық. Бойжеткен қызды әкешешесінің келісімінсіз алып кетті, әйелдікке алды. Қыз алысып, қыз берісті. Құдақұдандалы болды, бір-біріне қыз берді. Қыз аңдыды. Қызға көңілi ауды, қызға құмар болды, қыз iздедi. Қыз асық. #жергілікті сөз. Тобық. Қыз аулады. Қызбен танысып, көңіл көтергісi келдi. Қыз бақай. Жылқының артқы аяғы, сирағы. Қыз бала. Кішкентай қыз; баланың қыз екенін білдіруде, сыпайылап жеткізуде айтылатын атауыш сөз. Қыз балтырлы. Қыздың аяғындай. Қыз бен жігіт айтысы. #фольклор. Жас қызкеліншектер мен бозбала, жігіттер арасында болатын, әзілқалжыңға құрылатын суырыпсалма ақындар айтысының түрі. Қыз бердi. #этнографиялық. Жолжоралғысымен қызды құтты орнына қондырды, ұзатты. Қызға қырық үйден тыю. #этнографиялық. Қызды жөнсіз ешқайда шығармау туралы айтылады. Қызда қырық есекке жүк болатын айла бар. Қыз айлалы, қу, қылығы, назы көп деген мағынада. Қыз дала. #поэтикалық. Сұлу, әсем, көріктi жер деген мағынада. Қыздан туғандай [ қыздың баласындай ]. Өте сүйкімді, бір міні жоқ. Қыздан туған қиықсыз [ қыздан туғанда қиық жоқ ]. Жат емес, туыс. Қыздарын күң, ұлын құл қылды. Жау бейбіт халықты басыпжанышты, ұлқыздарын құлдықта ұстады. Қыздың жиған [ жинаған ] жүгіндей. Қыз қолынан шыққандай, өте әдемі, жинақы. Қыздың жолы жіңішке. #этнографиялық. Әйел заты еркектің істегенін істей бермейді, мүмкіндігі шектеулі деген мағынадағы сөзқолданыс. Қыздың дүниесі [ жүгі ]. #этнографиялық. Ұзатылған қыздың жасауы. Қыздың қарғы бауы. Қызға берілетін қалыңмалдың түрi. Қыздың тіккен кестесіндей. Әдемі, әсем. Қыз екеш қыздар да. Қыздардың өзі де, әйел бала болса да. Қыз емшек. Шошақ, тіп-тік, шоқиған. Қыз емшектенді. Сүйірлене көрінді, сүйкімді, көрікті деген мағынада. Қыз жасауы. #этнографиялық. Ұзатылатын қызға арналған дүние-мүлік. Қыз жиын. #жергілікті сөз. #этнографиялық. Қыз аттанар кезде аулында құрбыларын жинап жасайтын кеш, той. Қыз ибасы. #этнографиялық. Қызды алуға барғанда күйеу жігіт тарапынан берілетін кәде. Қыз кестесі шұлғау болды. #поэтикалық. Жаугершілік, аласапыран заман туралы. Қыз көрді [ қарады ]. #этнографиялық. Ауылел аралап, қалыңдық іздеді, таңдады. Қыз көрімдік. #жергілікті сөз. Құданың айттырғалы отырған қызын көргенде беретін көрімдігі. Қыз көші. Ұзатылып бара жатқан қыздың жасаужабдықты, салтанатты көші [ Мұндай көш өз аулының шетінен шыққанша осылай аталады. Қыз көші өз аулының шетіне шыққан соң “келіншек көші” деп аталады ]. Қыз күні. Күйеуге тимеген кезі, жас шағы. Қыз қамшы. #жергілікті сөз. Сабы жіңішке, үш тал тобылғыны былғарымен қосақтап өріп, ұстайтын жерін алтынкүміспен әшекейлеген қамшы түрі. Қыз мүсін. #поэтикалық. Сұлу қыздай нәзік те сымбатты. Қыз мінезді. Мінезі жайлы, сыпайы, сызылып тұратын жас бала, жігіт туралы айтылады. Қыз мінезділік. Мінезі жайдарылық, биязылық. Қыз оятты. #этнографиялық. Қызға сөз айтты, сөз салды; түн ішінде қыдырды, жігітшілік істеді. Қыз саумалдық. #өсімдік. Саумалдықтың бір түрі. Қыз – сөнбес шырақ. #этнографиялық. Қыз бала қашаннан да қажетіңде қасынан табылатын тілекші деген мағынада. Қыз табақ. #этнографиялық. Жылқы, сиыр, қой еттерінен құйымшақ, тоқпан жілік, беломыртқа, құйрық, қабырға салынып, қыздарға арналған сыйтабақ. Қыз танысу. #этнографиялық. Ұзатылатын қыздың тойы қарсаңында елжұртымен, туғантуыстарымен қоштасу салты. Қыз тырқыл. Ырду-дырду, бос жүріске салынушылық, той мен бос күлкі қуушылық. Қыз тілік. #жергілікті сөз. Жеуге ыңғайлы етіп жұқа тілінген тілік (қауын, қарбыз т.б.). Қыз ұзатты. #этнографиялық. Қызды айттырған жерге той жасап, ұзатып салды, күйеуге берді. Қыз ұзату. #этнографиялық. Құда түсіліп, сырға салынған қызды ұзататын күні атаанасының үйінде болатын жиын-той, ертеден қалыптасқан салт-дәстүр. Қыз ұзату тойы. #этнографиялық. Бойжеткен қызды күйеуге берерде атаанасы, төркін жұрты жасайтын шығарып салу құрметіне арналған салтанатты жиын. Қызы қияға қонды. Тұрмыс құрды, отбасылы болды. Қызын сатты. Қызын ақша, зат, байлық үшін күйеуге берді. Қызын шығарды. Қызын күйеуінен ажырастырды, айырып алды.
|ҚЫЗ = #етістік. 1. Жылыну, ысу. 2. Адам денесінің ыстығы көтерілу, еті қызып ауыру. 3. Ішімдік ішіп масаю. 4. #ауыспалы мағына. Өрекпу, өршелену, көтеріліп кету. 5. #ауыспалы мағына. Үдей түсу, қарқындау. 6. #ауыспалы мағына. Жылу әсерінен бүліну, көгеру, иістену.