Толковый словарь казахского языка: КҮЛ

Слово: Казахский язык Русский язык Английский язык Найти

|КҮЛ 1#омоним #зат есім. 1. Отын жанып біткеннен кейінгі пештегі т.б. қалдық. 2. #химиялық. Отындардың толық жануы кезінде олардың құрамындағы минералдық қоспалардан түзілетін жанбайтын қалдық. Күл болды. а) Бытшыты шықты, күлталқан болды. ә) Ештеңесі қалмай бүлінді, істен шықты. Күл болмаса, бүл [ бұл ] болсын. Не болса, о болсын, білгенін істесін. Күлге айналды. Күлталқан болды, бытшыты шықты. Күлге аунаған тауықтай. Әлем-жәлем, кірқожалақ. Күлге аунаған [ шөккен ] түйедей [ түйеше ]. Үсті-басы шаңшаң, ұйпалақұйпалақ. Күлге шөккен түйедей болды. Омадай боп отырды. Күлге шөккен кәрі бура. Қаруы қайтқан, қуаты тайған адам. Күл күндес. Бесекелес, бірінбірі көре алмайтын көршілестер. Күл қылды [ етті ]. а) Ештеңесін қалдырмай өртеді, жағып жіберді. ә) Жоқ қылды, жоғалтты. Күлмен ұшықтады. #этнографиялық. мифологиялық. Ауырған жеріне күлді жағып, ауруы күлмен ұшып кетсін деп ем-дом жасады. Күл септі. а) Қанды тоқтату үшін аққан жеріне күл салды. ә) #этнографиялық. Соғымға жылқы сойғанда соғым шүйгін болсын деген ырыммен күл себіледі. Күл тозаңдары. #геологиялық. Өте Күлін сабады. Үйінде отырып қарғапсіледі, тілдеді. Күліңді суырармын! Отыңның басына ойран салармын. Күлің шашылмасын, түндігің ашылмасын [ төңірегің жаншылмасын ]. #қарғыс сөз. Балаң болмасын, малың болмасын деген мағынада. Күлі сөнді. Бәрі де су сепкендей басылды, қызық қалмады, көңілі құлазыды.
|КҮЛ 2#омоним #зат есім. <лат. dіpterіоn> 1. #медициналық. Балаларда кездесетін өте қауіпті, жұқпалы ауру, дифтерия. 2. в #етістік. Малда болатын аурудың түрі, малдың денесіне бөртіп шығатын жара. Күл шыққан кісідей. Жападан жалғыз, елден бөлек, оңаша, жырақ.
|КҮЛ 3#омоним: қара күл. #этнографиялық. Өте үлкен, піспегі күмістелген, әшекейлі саба.
|КҮЛ = #етістік. 1. Адамның дауыс шығару немесе езу тартып жымию арқылы көңіл күйінің көтеріңкі болуын, қуануын, шаттануын білдіруі. 2. Әзілсықаққа айналдыру, мысқылдап әжуалау. 3. #ауыспалы мағына. Өмірді қамсызқаракетсіз, бақытта, шаттықта, сауықта өткізу. 4. #ауыспалы мағына. Сәуле шашып жарқырау, жарық түсу. Күле кіріп, күңірене шықты. Өтірік көлгірсіді, екіжүзділік көрсетті, опасыздық етті, өтірік күлді. Күле қарады. а) Езу тартты, жымиды. ә) Мазақ етті, мысқылдады. Күлмей күмірем қап. #қарғыс сөз. Біреудің орынсыз күлкісіне тағы басқа. қатты ашуланғанда, күлкің тосылсын, күлкің көмір болсын, күлкің құрысын деген мағынадағы қарғыс сөз.