Қазақ тілінің түсіндірмелік сөздігі: ҚҰЙРЫҚ

Сөз: Қазақ тілі Орыс тілі Ағылшын тілі Іздеу

|ҚҰЙРЫҚ #зат есім. 1. Жанжануарлар денесінің арт жағында орналасқан, үстіне жүн, қыл, қауырсын шыққан мүшесі немесе дененің сүйірленген бір бөлігі. 2. #анатомиялық. <лат. cаuda> Адам денесінің арқадан төменгі, жұмсақ бөлігі, бөксе. 3. Май қоры жиналатын мүше. 4. #ауыспалы мағына. Заттың үшкірленіп, сүйірленіп келген шет жағы, ұшы. 5. кәс. Кеменің, қайықтың кейінгі жағында бағытын өзгертіп, бұрып отыруға арналған құрылғы. Құйрығы жерге тимеді [ жер иіскемеді ]. Зыр жүгіріп, дамыл таппады, отырмады, шаруадан қолы босамады. Құйрығы қоныс таппады. Тұрақтап отыра алмады. Құйрығына қоңырау байлады [ ілді ]. Біреуге жала жапты, артынан сөз ілестірді. Құйрығына қыл батпады. Қатты алаңдап, мазасы кетті, тыпырши бердi. Құйрығына қыстырмады [ ілмеді ]. Менсінбеді, елемеді, бит шаққандай көрмеді. Құйрығын басты. Жас баланың өз бетімен отыра бастауы. Құйрығын бұлаңдатты [ бұлғаңдатты ]. а) Еркеледi, арсалаңдады. ә) Қулыққа басты, алдады, алдапарбады. Құйрығын былғаңдатты. Құйрығын әрлi-берлi ирелеңдетіп иесіне еркеледi (итке қатысты). Құйрығын жалады. #қарапайым сөз. Жалпақтады, жағынды. Құйрығын қарға шанышты. Жерге қаратып, отырғызып кетті. Құйрығын қысты. #қарапайым сөз. Қорықты, жым болды, үнін өшірді; тыныш жүрді. Құйрығын майлады. а) Жаңа ие болған атын ырым ретінде жолдастарына көрсетті. ә) #этнографиялық. Жолы болды, бақыт әкелді деп ырым қылды. Құйрығын сүзді [ тарады ]. Бәйге атындай жаратты, баптады. Құйрығын сыртқа салды. Тайқып шыға келді, жонын көрсетті. Құйрығын тікті. Құйрығын қоқайтып көтерді, тікейтті. Құйрығын ұстатпады [ шалдырмады ]. Қулығын асырып, қолға түспеді; түлкі бұлтаққа салды. Құйрығын шаншып [ тігіп ]. Асыр салып, ойнақтап. Құйрығы шаян, беті адам. Арам, қара ниет. Құйрық атты. Құйрығын көкке көтерді. Құйрық ботқа. #этнографиялық. Бала бес-алты айға толып, отыруға айналған кезде жасалатын ғұрып [ Баланы құйрығын басып отыра бастаған кезде үстіне таза ақ шүберек жауып табаққа салынған ботқаға отырғызған болып ырымын жасайды ]. Құйрық жеу [ соғысы ]. #көнерген сөз. Кетіп бара жатқан жаудың ең кейінгі қосының артынан, екі бүйірінен тиіп, шабуылдау. Құйрық пен бауыр жедi. #этнографиялық. сөйлеу. Құйрық-бауыр жедi. Құйрық түйді. Бекінді, бел байлады. Құйрық тістесіп келді. Қатар жарыса, бірініңбірі ізін баса жетті.