Қазақ тілінің түсіндірмелік сөздігі: ҚОС

Сөз: Қазақ тілі Орыс тілі Ағылшын тілі Іздеу

|ҚОС 1#омоним #зат есім. жергілікті сөз. Соқа. Қос айдады. Жер жыртты, егін екті. Қос жегу. Ат, өгіз сияқты күш көліктерін арбаға қосу.
|ҚОС 2#омоним #зат есім. 1. Белгілі бір жұмыста істеуге, жолға, жорыққа шыққан адамдар тобы. 2. #этнографиялық. Шөп шабу, егін салу, егін жинау, жылқыны қысқы отарда бағу кезінде көшіпқонуға ыңғайлы, тігуі, жығуы оңай шағын уақытша баспана. Қос бала. #этнографиялық. Көмекші, қосшы бала. Қос жиды. Елді, жұртты бір идеяға, бір ойға біріктірді. Қос тікті. Кішігірім үй, күрке орнатты.
|ҚОС 3#омоним #сын есім. 1. Екі, жұп, пар, егіз. 2. Тең, теңдес, сәйкес. Қос ақиқат. #философиялық. Философиялық және теологиялық білімдерді ажыратуға қолданылатын термин. Қос ат. Ұзақ жолға шыққанда кезек-кезек міну үшін іріктеп алынған екі ат. Қос аяқтап. Екi аяғымен тұру, тебу, екi аяғын қатар алу. Қос балтыр. п о эт. Екi балтыр, аяқ. Қос бармақ. Бармағы егіз біткен, алты саусақты. Қос басшы. Бір қос елдің басшысы. Қос белгі кісі. Аты бар, заты жоқ, құр селтиіп жүрген адам туралы айтылады. Қос белдеулі кәріз. #су шаруашылық. Көлденеңінен орналастырылған су жүргізгіш құбырлар жүйесі. Қос бұрым. #этнографиялық. Екі тарамдалып жұмырлана өрілген ұзын қолаң шаш, екі бұрым қазақ қыздарының әдемілігінің бір сипаты. Қос ғашық. Бiрбіріне ынтызар екi жан. Қос дүркін салық салу. #экономикалық. Табыстың (капиталдың) бір көзінен салықтардың алуан түрлерін алу немесе бір мезгілде салық салудың екі ұлттық жүйесін қолдану. Қос жанар. Екі көз, екі қарашық. Қос жүре түзеледі. Уақыт өте келе реттеліп кетеді, жөнге түседі деген мағынада. Қос жынысты. #биологиялық. Аталық та, аналық та жынысы бар. Қос кемпірқосақ. Негізгі кемпірқосақтан басқа онымен қабаттас байқалатын екінші кемпірқосақ. Қос қазы. #этнографиялық. тамақ өнеркəсібі. Жылқының екі қабырғасынан жасалғанүлкен бір қазы. Қос қайыңдай. #бейнелі сөзқолданыс. Егіз, тел өскендей. Қос қанат. п о эт. а) Құстың екі қанаты. ә) Екі бірдей тірегі, таянышы. Қос қолдап. Екі қолмен. Қос құн. #тарихи. Бұрынғы төре, бай, бектер үшін төленетін құн түрі; жай адамның екі есе құны. Қос қыртысты мінез. Ішінде бүкпесі бар, қулықсұмдығына құрық бойламайтын адам туралы. Қос нүкте. #лингвистикалық. Негізінен бірыңғай мүшелердің алдынан келген жалпылауыш сөзден кейін қойылатын тыныс белгі. Қос орда. #этнографиялық. Біріктіріп тіккен, үлкен, еңселі киіз үй. Қос өкпе. Нақ өкпе тұс. Қос өкімет. #тарихи. Ресейде Ақпан буржуазиялықдемократиялық революциясынан кейін 1917 ж. мартиюльде елді қатар басқарған екі өкімет: буржуазия өкіметі –Уақытша өкімет және пролетариат пен шаруалардың революциядемократия диктатурасы – жұмысшы, солдат және шаруа депутаттарының Советтері. Қос өркеш. #түйе шаруашылық. Екі өркешінің аралығына екі адам еркін сыйып отыратындай, таза тұқымды қазақы түйелер мен қалмақ және моңғол түйелерінің өркеш атауы. Қос сөз. #лингвистикалық. Екі сөздің қосарланып немесе қайталанып айтылуынан жасалған күрделі сөз. Қос суперфосфат. х и м. Табиғи фосфаттарға фосфор қышқылын қосу арқылы алынатын фосфорлы тыңайтқыштардың байытылған түрі. Қос тармақты өлең. ә д еб. Тармақтың ең қарапайым түрі: ырғақтық құрылысы бірдей (арабтың бәйіті сияқты) немесе әркелкі (элегиялық қос жолды өлең сияқты) екі тармақты өлең. Қос тепең. Қосарлап жеккен атты тепектете айдау. Қос тепкіні салса да. Қанша зорласа да, қыстаса да, күштесе де. Қос уыс. Екі қолдың аясы толған деген мағынадағы өлшем. Қос шырақ. п о эт. Екі көздің жанары. Қос электрлік қабат. ф и з. Кеңістікте қарама-қарсы таңбалы электр зарядтарымен бөлініп тұрған екі фазааралық бөлу шекарасында түзілетін өте жұқа беттік қабат.
|ҚОС 4#омоним #сын есім. сөйлеу. Қош. Қос көрді. Дұрыс деп тапты, ұнатты.
|ҚОС = #етістік. 1. Бір нәрсені екінші бір нәрсемен біріктіру. 2. матем. Бір санға бір санды үстеу, қосындысын шығару. 3. #сөйлеу. Электр құралдарын энергия тарататын көзге жалғау. 4. Үстемелеу, заттың үстіне зат қосып толықтыру, молықтыру. 5. Бір нәрсеге екінші нәрсені араластыру, үстеу. 6. Бірге жіберу, ілестіріп жіберу. 7. Ақшалай не малдай, мүліктей жәрдем беру. 8. Мал басы азайғанда не мал ұстауға мүмкіндігі болмай қалған жағдайда малын жақынының не туысының қарамағына уақытша беру. 9. #жергілікті сөз. Атты арбаға жегу. 10. Енгізу, кіргізу. 11. Салу, араластыру, қату; құю. 12. #ауыспалы мағына. Үйлендіру не күйеуге беру. 13. #ауыспалы мағына. Жақындастыру, көңіл жақын ету. 14. #ауыспалы мағына. Дем беру, демеу болу, күш-қуат беру. 15. #ауыспалы мағына. Екі жасты табыстыру, бастарын біріктіру. 16. #ауыспалы мағына. Қолдану, пайдалану, ендіру. 17. #ауыспалы мағына. Қатарға кіргізу, санатқа тіркеу.