Түсіндірмелік сөздік

Қазақ тілінің түсіндірмелік сөздігі: ШАЙ

|ШАЙ 1#омоним #зат есім. 1. Мәңгі көгеріп тұратын ауылшаруашылық дақылына айналған сергітетін сусын дайындалатын мәдени өсімдіктің кептірілген жапырағы. 2. Шөл қандыру үшін ішетін, шайдан дайындалған сусын [ қазақтың дәстүрлі дастарқан мәзірінде шай қою, ыстық әрі сүт қатқан түрде басқа да дәммен (қант, қаймақ, талқан, жент, құрт, бауырсақ т.б.) бірге, әдетте ыстық қою тамақтан (еттен) бұрын немесе одан кейін ұсынылады ]. 3. <лат. thea> Шай тұқымдасына жататын мәңгі жасыл ағаштар мен бұталар туысының бір түрі. Шай берді. Қонақ қылып күтті, дастарқаннан дәм татқызды. Шай бордақтады. Шайды қайнатып баптады. Шай демдеді. Шәйнектегі шайды шығарып, тұндырды, ішуге әзірледі. Шай кесе. Шай ішетін кішкене, жұқа шыны. Шай кеседей. а) үп-үлкен. ә) сүп-сүйкімді, топ-томпақ. Шай кесілді. Шайдың қызылы сұйылды, шай ағарып кетті. Шай қайнады. Шай шығарып демдейтін су қайнады. Шай қайнатым уақыт. Бір шай қайнатым мөлшеріндегі уақытты білдіретін халықтық өлшем. Шай қасық. Шай ішкенде пайдаланатын кішкентай қасық. Шай қойды. Шай қайнату қамына кірісті. Шай тостаған [ кесе ]. Шай ішуге арналған шағын ыдыс (әдетте шыныдан жасалады). Шай [ жақсы ] шықты. Шай қызыл болып бықты.
|ШАЙ 2#омоним #зат есім. #сөйлеу. Шайы (мата).
|ШАЙ 3#омоним: шай деспеді. Ренжіспеді, көңіл қалдырыспады, тәйт, ей демей, түс шайыспады.
|ШАЙ = #етістік. 1. Сумен жуу, шайқау, тазарту. 2. Қатты аққан ағын судың немесе нөсерлеп жауған жаңбырдың жер қыртысын жуып, қазып кетуі. Шайып суару. егіншар. Топырақ құрамындағы артық тұзды кептіру үшін атқарылатын шара.

Омонимдер мен түбірлес сөздер

АЙ-ШАЙ, АСФАЛЬТ-ШАЙЫР, АС-ШАЙ, ЖУЫНЫП-ШАЙЫН, ЖУЫНЫП-ШАЙЫНУ, ЖУЫП-ШАЙ, ЖЫН-ШАЙТАН, ЗӘУ-ШАЙТАН, ЗӘУІ-ШАЙТАН, ҚАНТ-ШАЙ, ҚАНТ-ШАЙЛЫҚ, НАЙҚАЛЫП-ШАЙҚАЛ, ТОЛҚЫП-ШАЙҚАЛ, ШАЙ, ШАЙ, ШАЙ, ШАЙ, ШАЙБА, ШАЙБАЛЫ, ШАЙ-БУДАН, ШАЙҒЫ, ШАЙҒЫЗ, ШАЙҒЫЗДЫР, ШАЙҒЫЗДЫРУ, ШАЙҒЫЗУ, ШАЙҒЫЛА, ШАЙҒЫЛАУ, ШАЙҒЫНДА, ШАЙҒЫНДАҒЫШ, ШАЙДАЙ, ШАЙДЫР, ШАЙДЫРТ, ШАЙДЫРТУ, ШАЙДЫРУ, ШАЙЖАПЫРАҚ, ШАЙЖИНАҒЫШ, ШАЙКА, ШАЙҚА, ШАЙҚАҒЫШ, ШАЙҚАЙНАТЫМ, ШАЙҚАҚ, ШАЙҚАҚТА, ШАЙҚАҚТАТҚЫЗ, ШАЙҚАҚТАТҚЫЗУ, ШАЙҚАҚТАУ, ШАЙҚАЛ, ШАЙҚАЛАҚ, ШАЙҚАЛАҚТА, ШАЙҚАЛАҚТАУ, ШАЙҚАЛАҚТАТ, ШАЙҚАЛАҢДА, ШАЙҚАЛАҢДАУ, ШАЙҚАЛҒЫЗ, ШАЙҚАЛҒЫЗУ, ШАЙҚАЛДЫР, ШАЙҚАЛДЫРУ, ШАЙҚАЛТ, ШАЙҚАЛТУ, ШАЙҚАЛУ, ШАЙҚАЛЫС, ШАЙ-ҚАНТ, ШАЙҚАҢДА, ШАЙҚАҢДАТ, ШАЙҚАҢДАТУ, ШАЙҚАҢДАУ, ШАЙҚАҢҚЬІРА, ШАЙҚАҢҚЫРАУ, ШАЙҚАП-ТӨК, ШАЙҚАС, ШАЙҚАС, ШАЙҚАСТЫР, ШАЙҚАСТЫРУ, ШАЙҚАСУ, ШАЙҚАТ, ШАЙҚАТТЫР, ШАЙҚАТТЫРУ, ШАЙҚАТУ, ШАЙҚАТЫЛ, ШАЙҚАТЫЛУ, ШАЙҚАУ, ШАЙҚАУШЫ, ШАЙҚАУЫШ, ШАЙҚОЙ, ШАЙҚОР, ШАЙҚОРЛАН, ШАЙҚОРЛЫҚ, ШАЙҚУРАЙ, ШАЙҚЫ, ШАЙҚЫ-БҰРҚЫ, ШАЙҚЫ-БҰРҚЫ, ШАЙҚЫЛЫҚ, ШАЙҚЫРЫҚҚЫШ, ШАЙЛА, ШАЙЛА, ШАЙЛА, ШАЙЛАН, ШАЙЛАН, ШАЙЛАНУ, ШАЙЛАТ, ШАЙЛАТ,