Қазақ тілінің түсіндірмелік сөздігі: БАУЫР

Сөз: Қазақ тілі Орыс тілі Ағылшын тілі Іздеу

|БАУЫР 1#омоним #зат есім. <лат. hepаr> 1. #анатомиялық. Омыртқасыз жануарларда асқорыту және қоректi сіңіру процестеріне қатысатын, адам мен жанжануарлардың ең үлкен асқорыту безi, ағза мүшесi. 2. #медициналық. Адамның ағзасындағы асқорыту, қан түзу, зат алмасу және тағы басқа. өмірлік маңызды физиологиялық, биохимиялық процестерге қатысатын iшкi мүшесi. 3. Жанжануардың дене тұрқының бауыр орналасқан iшкi жағы, қолтық тұсы. 4. Адамның құшағы. 5. #ауыспалы мағына. Таулы, жоталы, дөңдi жерлердің сырт жағына қарама-қарсы ой жағы, баурайы, етегi. 6. #ауыспалы мағына. Көлдің, өзеннің шұрайлы жағалауы, жағасы. 7. #тамақ өнеркəсібі. Малдың тамаққа пайдаланылатын iшкi мүшесi. 8. #ауыспалы мағына. Жүзік, білезік, қамшы сияқ ты заттардың iшкi жағы, бауырдағы. 9. #ауыспалы мағына. Машине, трактор, комбайн, танк сияқты техникалық құралдардың астыңғы, жерге тиер жағы. Бауыр ацинусы. #анатомиялық. [ #латын тілі. асіnus hepаtіs, #латын тілі. асіnus – жидек, hepаr – бауыр ]. Бауырдың құрылымдық және қызметтік бірлігi. Бауыр басты. а ) Жақын тартты, туысындай көрдi, жүрегi елжіредi. ә ) Үйрендi, көңілi байланды. б ) Үйір болды, дағдыланды. Бауыр басысты. Жақын туыстай болып кеттi, қатты үйренісіп, жақын болып кеттi. Бауырға алды. а ) Қамқорлығына алды, мейірімділік танытты. ә ) Мал төлін еміздi. Бауырға алу. Өзіне үйір етіп тартып, баулу. Бауырға ел тарттырмады. Елге жақын болмады, көпшіліктi ұнатпады, жатжұрттанды. Бауырға [ бауырына ] тартты. Өзіне жақын тартты, туыс көрдi. Бауыр #етістік. а ) #сөйлеу. Көкет (көкірек қуысындағы бауыр орналасқан аймақтағы ет). ә ) Тым аяулы, өте жақын, қымбатты. Бауыр етін езді. Мейірлендірді, жүрегін елжіретті. Бауыр [ бауырын ] жазды. а ) Еркіндеп шапты, жүрісін үдеттi. ә ) Емінеркін сөйледi, шабыттана қимылдады. б ) Азат болды, еркіндікке жеттi. в) Есейдi, өстi. Бауыр киіз. #этнографиялық. Түйеге жүк артқанда, түйе бауырына жіп батпас үшін бауыр тұсынан төс арқанға кигізіп қоятын жең сияқты тігілген киіз. Бауыр көтердi. Тұра бастады, төрт аяғын тең басып тұратын, жүретін болды, өстi. Бауыр циррозы. #медициналық. <лат. һераr – бауыр, грек, kіrrоs – сары, лимон түстес сары> Байланыстырушы тіндерінің өсіп кетуінен туатын, бауырдың негізгi қызметінің бұзылуы, ауру түрi, шемен. Бауыры балқыды. Елжіредi, мейірлендi. Бауыры бүтін [ басы есен ]. Бiрге туғандары аман-сау, өзінің басы аман, сау-саламат. Бауыры біттi. #жергілікті сөз. Жүрегi елжіредi, езілдi, жаны ашыды. Бауыры елжіредi [ езілдi ]. Ет жүрегi елжіреп, жақсы көрдi. Бауыры жазылды. Әбден төселіп алған соң еркін шапты, шабысы үдедi. Бауыры қатты. Қатал, қатыгез, мейірімсіз. Бауыры құт. Ен байлыққа толы, ырыс, береке. Бауыры құтсыз. а ) Жұртқа жақсылығы жоқ, берекесi мен ынтымағы жоқ. ә ) Бала тұрмайтын; бала тумаған, пұшпағы қанамаған. Бауырымен жер сызды. Жер бауырлады, бауырымен жорғалады. Бауырымен жорғалаушылар. #зоологиялық. <лат.
|БАУЫР 2#омоним #зат есім. 1. Бiрге туған қандас, ағайындас, туысқан адамдар. 2. Бiр әкеден туған ағайынды адамдар. 3. Әйел адамның кішi iнісi. 4. Жамағайын, жақын адам, туысқан. Бауыр санады. Жақын тұтты. Бауыр тұтты [ көрдi ]. Жақын тартты, қимас туысындай көрдi.