Қазақ тілінің түсіндірмелік сөздігі: АҚЫЛ

Сөз: Қазақ тілі Орыс тілі Ағылшын тілі Іздеу

|АҚЫЛ [ #араб тілі. ] #зат есім. 1. Адамның ойлау қабілетi, санасезім. 2. Пiкір, пайдалы кеңес, өсиет. 3. #ауыспалы мағына. Дұрыс шешім, қиындықтан шығудың жолы, амал, айла. Ақыл айтты. Дұрыс кеңес бердi, жөн сілтедi, үйреттi. Ақыл алды. а) Кеңесін тыңдады, айтқа нын iстедi. ә) Есеңгіреттi, есін жаулап алды. Ақыл бердi. Кеңес бердi, жөн көрсеттi, ой салды. Ақыл болды. Үлгi болды, жөн көрсеттi. Ақылға алды. Ескердi, еске алды. Ақылға диқан. Ақылға бай, ақылды, кемеңгер. Ақылға жеңгізді. Ақылға салып, мойындады. Ақылға жеңдірді. Ақылға келді, ақымақтық жасамады. Ақылға келдi. Жөнге кел дi, сабасына түстi, өзінеөзi келдi. Ақыл ға келмеген. Ақылы толмаған, әлі оңсолын та нымаған. Ақылға кісен салды. Ойландырмады, ойлануға мүмкіндік бермедi, айтқанын iстетпедi. Ақылға қонбады. Миға кірмеді, ұғынылмады. Ақылға қонды. Дұрыс көріндi, көңілінен шықты. Ақылға салды. Пайымдап көрдi, ойланды, алдыартын байқады. Ақылға сыймады. а) Ойлап, түсіну мүмкін болмады. е) Көңілге қонбады, сенімді болмады. Ақылға сыйымды. Көңілге қонымды, нанымды. Ақылға сыйымсыз. Көңілге қонбайтын, теріс. Ақылдан айырылды [ жарым болды ]. Есінен адасты, жынданды. Ақылдан адасты [ ауысты, танды ]. а) Есінен танды, есеңгіредi. ә) Не iстерін білмей, дал болды, састы, дағдарды. Ақылдан шығарды. Шатастырды, жаңылыстырды. Ақылдың кенересi. Ақылойдың, көңілдің шарықтап жеткен шегі. Ақылдың көзін байлады. Еш нәрсенi ойлатпады, аңдатпады, пайым датпады. Ақылдың толған кемесi. стиль. Өмірде көргенi көп, тәжірибесi мол, өте ақылды. Ақыл енді. а) Есейіп есі кірді, оңсолын таныды. е) Түсінді, ақылға келді, білді. Ақыл иесi. Естi адам, iстің ретжөнін жақсы білетін адам; адамзат. Ақыл кемтарлығы. #психологиялық. Адамның танымдық мүмкіндіктерінің, ойлау қабілеттерінің кемістігi, ақыл жарымжандығы, жетімсіздігi. Ақыл көрдi. Жөн көрдi, дұрыс сана ды. Ақыл көрінісi. #педагогикалық. Дұрыс тәрбие, жөн тірлік. Ақыл кірдi [ ендi ]. Ақыл толысты, есi кірдi. Ақыл қашты. Есінен айырылды, жөнін білмедi. Ақыл қонбады. Айтқанды ұқпады, түсінбеді, ақыл кірмеді. Ақыл қонды. Ақылы кірді, оңсолын та ныды. Ақыл қосты. Дұрыс кеңес берді, ой салды. Ақыл қылды. Ақыл айтты, кеңес берді. Ақыл құрды. Ақылдасты, кеңестi. Ақылменен жапсарын жабыстырды. Ақылменен сөздің иінін қандырды, бітістірдi. Ақыл пісті. Ақылы, есi толысты. Ақыл пішті. Тоқтамға келді, қорытты. Ақыл салды. Ақылдасты, кеңестi. Ақыл сұрады. Кеңес сұрады, ақылдасты, кеңестi. Ақыл тапты. Ретін, жөнін келтірдi, амалын тапты. Ақыл таразысынасалды. Ой елегіне салып, екшедi, артықкемін салмақтады, ойланды. Ақыл тоқтатты. а) Ер жеттi, балалықтан арылды, кемеліне келдi. ә) Көңілге қонды, дұрыс көріндi. Ақыл тіс. Әдетте кәмелеттен асқан шақта шығатын ең түпкi азу тіс. Ақыл тісі шықты. Ақылы жетілді, ес кіріп, есейді. Ақылы алпыс жаққа [ алты саққа ] жүгірдi. Әр ойдың соңына бір түстi, ойы онға бөлінедi. Ақылы алтыға, ойы онға [ санға ] бөліндi. Не iстерін білмей, дағдарды, бір тоқтамға келе алмады. Ақылы артық. Көргенбілгенi мол, ақылды, тәжірибелi. Ақылы атасынан асқан. Ақылы оза туған, ақылы көп. Ақылы ауды. Ақылынан адасты, жынданды. Ақылы ауу. Есінен адасу, жындану. Ақылы #ауыспалы мағына. Есi ауысқан адам. Ақылы ауысты. #сөйлеу. Есінен айырылды, жынданды. Ақылы бар. Естi, ақылды, тәжірибесi мол. Ақылы барға [ ақылға ] – ишарат [ ишарат сөз ]. Ынталы адам айт пақ ойды бірден түсінеді, ымды білмеген, дымды да білмейді. Ақылы басқарды. Жетегіне ерттi, ақыл айтты, дегенін iстеттi. Ақылы бүтін. Жынды емес, ақылесi дұрыс. Ақылы жарым [ кем, аз ]. Ақылесi түгел емес. Ақылы жетпеді. Түсіне алмады, байыбына бара алмады. Ақылы жоқ. Ақымақ, ессіз, жарымес, ақылпарасаты төмен. Ақылы келте. Ақымақ, есуас. Ақылы кем. Ақымақ, есуас. Ақылы көзінде. Терең ойламайтын, байыбына бармайтын. Ақылы қашты. а) #жергілікті сөз. Алжыды, ақылы кемідi, азайды. ә) Састы, абыржыды. Ақылы қысқа [ шолақ ]. Терең ойламайтын, байыбына бармайтын, ақымақ. Ақылы қысқа сабаз. Ойланбайтын, ақымақтау адам. Ақылымен аты шықты. Жақсы, орынды iстерімен көріндi, елге танылды. Ақылына құлақ асты [ салды ]. Тыңдады, айтқанын мақұл көрдi, айтқанын iстедi. Ақылын алпыс жаққа [ саққа ] жүгіртті. Әр нәрсені бір ойлап, әр нәрсеге бір байлам жасады, ақылын дал етті. Ақылынан адасты. Есінен танды, алжасты, шатасты. Ақы лынан айырылды. Есінен танды, адасты, ал жасты. Ақылынан [ есінен ] алжасты. Есінен танды, ақылынан адасты. Ақылынан жаңылды. Есі шығып, адасты, сенделді. Ақылына тексертті. Ақылға салды, байыбына барды, жетті. Ақылын аттамады. Айтқанын iстедi, дегеніне көндi. Ақы лын аямады. Бiлгенін түгел айтты, жайып сал ды. Ақылыңа болайын. а) Жарытымды ақыл бермедің, ақылың өзіңе деген мағынада. ә) Тауып айтқан ақылкеңесіне риза болғанда айты латын сөз. Ақылы пістi. Ойөрісi жетілдi, кемелдендi. Ақылы тапшы. Ақымақ, ақылы кем. Ақылы толды [ толысты ]. Есейдi, кемелдендi, оңсолын таныды. Ақылы түзу. Ақылды, денi сау. Ақылы түстi. Есін жиды, ақылы кірдi.