Қазақ тілінің түсіндірмелік сөздігі: АЛАҚАН

Сөз: Қазақ тілі Орыс тілі Ағылшын тілі Іздеу

|АЛАҚАН #зат есім. 1. Бес саусақ пен білезіктік аралығындағы қолдың iшкi жақ аясы. 2. Қамшының сабына орнатылған өрменің түбін бе кіткен жердегi жалпақтау келген қайыс. 3. Бетi-қол сүртетін орамалдың екi жақ ұшына таяу жерi. 4. Айылдың ат төсi мен шабын орап тұратын бөлігi. 5. #ботаникалық. Өсімдік жапырағының сабағымен жалғасатын жал пақ бөлігi. 6. #зергерлік. Үзбелер, алтын, күміс тең гелер орналасатын шолпының жалпақ бөлігi. Алақан бедерi. #биологиялық. Алақандағы терi өрнегi. Алақанға көтердi. Құрметтедi, аялады, ардақтады. Алақанға қонды. Аяланды, қам қорлық қа алынды. Алақанға қондырды. а) Айтқанына жүргіздi, көндірдi, дегенін болдырды. ә) Әйел етіп алды, мәпеледi. Алақанға салғандай [ салып қойғандай ]. Анық, айқын, белгілi, апайқын, дәпдәл. Алақанға салды. а) Әлпештедi, мәпелеп өсірдi, еркелеттi. ә) Дәлелдедi, көзін жеткіздi, қолына ұстатты. Алақанға тұрды. #жергілікті сөз. Бағынды, мойынсұнды, басымдығынмойындады. Алақанға түкірісті. Бір іске бел шешіп кірісуге дайын екенін білдірісті. Алақан да аялады. Әлпештедi, мәпеледi. Ала қандағы асықтай. Анық, айқын. Алақанда жатқандай. Ашық, айқын, апанық. Алақанда ойнатты. Бiр iстi түбегейлi меңгерген адамның қолына берілдi. Алақанда өстi. Көз алдында ержеттi, мәпелендi. Алақанда ұстап тұрғандай. #жағымсыз. Жеткізіп, қарық қылып отырғандай. Алақан жайды. а) Бата жасағанда қос қолдың алақанын бірбіріне түйістіре ұстап, тілек тіледi. ә) Өсімдіктің өсуi, жапырағын жаюы, көгеруi. б) Телміріп дәме еттi, тілендi, біреуге қарады. в) Қайыр сұрады. г) Шара сыздық таныту ишара ты. Алақан жаю. #этнографиялық. Ба та бергенде, Құран оқыған сәтте отырған адамдардың оған назар аударып, тыныштық сақтай отырып, қос қолын жайып, алақанын бірбіріне жақындатып, саусақтарын түйістіріп ұстау жосыны. Алақан көз. Бадырайған үлкен, шаралы көз. Алақан қышуы басылмады. Айызы қанбады, құмарынан шықпады; дегенi болмады. Алақаннан түспедi. Құр мет көрсеттi, сыйлады, қолдан қолға тигізбедi, табанын жерге тигізбедi. Алақанның аясында. Бәрi көз алдында, анық; танымал, алақанға салғандай. Алақанның аясындай. Өте кішкентай, көлемсіз, енсіз, тар, алақанға сыйғандай. Алақанның аясындай көріндi. Анық, айқын. Алақанның жылуы. Қамқорлық, қайы рымдылық, жақсылық. Алақанның табын сездi. Қамқорлықты сезіндi. Алақан соқты [ ұрды, ша палақтады ]. Қошеметтеу, құр меттеу, құптау, қуану ишаратын білдіріп, қос қолының алақанын бірбіріне ұрды. Алақаны ашық [ кең ]. Кеңпейіл, жомарт, береген. Алақаны кең. Береген, жомарт, қолы ашық. Алақаны қалақтай. Алақаны жалпақ, үлкен. Алақаны қышыды. а) Бiреуден бір нәрсе дәметудi, алуды білдіретін белгi. ә) Жұмыс iстегісi келдi. Алақанымен аузын басты. Үндемеу, сөйлемеу немесе сөйлеуге болмайды дегендi білдіретін қимыл ишарат. Алақанына қаратты. Айтқанына көндірдi, дегенін қылды; қолына қаратты. Алақанына сал ды. Аялап, әлпештеп өсірді, мәпелеп тәрбиеледі. Алақанына түкірдi. Бiр iске кірісуге даяр екенін, құлшынғанын білдіретін ишарат. Алақанына түстi. Іздемейақ табылды, өзөзінен табыла кеттi. Алақанын жастанды. Алақанымен басын сүйедi, ала қанын басына төседi. Алақанын толтырды. Уысын толтырды. Алақанын төседi. Құлатпады, аяла ды, демедi. Алақанын уқалады. Көңілi толғанды, риза болғанды білдіретін ишарат.