Kazakh explanatory dictionary: ҚАЗАН

Word: Kazakh Russian English Search

|ҚАЗАН 1#омоним #зат есім. 1. #этнографиялық. Тамақ пісіруге арналып, шойыннан я мыстан жасалған ыдыс. 2. #техникалық. Металл қорытатын үлкен шойын ыдыс; багранка. 3. кәс. Судың қыста қатпайтын, балық көп жүретін терең жерi. 4. #техникалық. Отынды жағу, электр энергиясын, ыстық газ, басқа да технологиялық процестер жылуын қолдану нәтижесінде өндірілетін үлкен қысымды бу немесе ыстық су алуға арналған қондырғы. 5. #этнографиялық. Дәстүрлi қазақ қоғамында отбасының ырыснесібесінің берекесінің символы ретінде ерекше қастерленіп, қасиеттi саналатын үй мүлкi, ас пісіретін ыдыс. 6. #ауыспалы мағына. Дәм, тағам. Қазан асқызды. Тамақ жасатып, ет салдыртты. Қазан асты. Тамақ жасады, ет салды. Қазан аузы жоғары. Бiр ыңғайы болар, жаратқанның берер несібесi, жеткізер ризығы бар шығар деген мағынада. Қазан аузынан бөліп iштi. Көршi-қолаңымен т.б. татутәттi тұрып, бар тамақты бөлістi. Қазан аумағындай ғана көріндi. Қазан көлеміндей, шағын болып көріндi. Қазан бас. Басы қазандай үлкен (кісi). Қазан бұзар, үй тентек. Көптің ішіндегі бір тентек. Қазан көтергізді. Ет астырды, тамақ істетті. Қазан көтердi. Тамақ жасауға кірістi, ет асты. Қазан қаңсымасын. Қазан бос болмасын, береке сақталсын. Қазан құйрық қой. Құйрығы қазандай, үлкен қой. Қазан құлағын [ тұтқасын ] ұстады. Белгілi бір қызметке ие болды, билікке қолы жеттi. Қазанның көбігіндей үйірілдi. Бiр жерге үймеледi, иін тірестi. Қазанның қақпағындай. Үлкен, дөңгелек. Қазанның түп күйесіндей. Қап-қара, тіптi қара. Қазан пеш. Қазан орнатып, тамақ пісіретін пеш. Қазан суыту. Мiніс атты кешкi (түнгi) тамаққа дейін тынықтыру; қаңтарып қою. Қазан ұрған дақылдай. #бейнелі сөзқолданыс. Суықтан тырысқандай, суық шалғандай. Қазан үстінен күн көру. Бiреудің даяр асын iшу; даярға әзір болу. Қазан үстінен тамаққа шақырды. Қазан шұңқыр. Қазаншұңқыр (көлемі үлкен, терең емес шұңқыр, сай). Қазаны басқа. Өз алдына жеке үй, бөлек отау. Қазаны бауырыңа төгілгір. #қарғыс сөз. Оңбағыр, қарғыс атқыр. Қазаны майланды. Қазанына майлы ас пісірдi. Қазанына қаспақ қатқан. Салақ, тазалыққа мән бермейтін, жалқау (әйел). Қазаны оттан түспедi. Қазаны ылғи (үнемi) асулы тұрды; көп тамақ жасады. Қазаныңды асып, отыныңды жағып отырғанда. Айтқанынан шықпай, айтқанын екі етпей. Қазаны оттан түспейді. Қонақжай, ақкөңіл, кең.
|ҚАЗАН 2#омоним #зат есім. Қыркүйектен кейін, қарашадан бұрын келетін ай. Қазан айы. Күздің екіншi айы, октябрь. Қазан болды. Бақшадағы қауын-қарбыз т.б. жемісжидек таусылды. Қазан еттi [ қылды ]. Көктей солдырды, қуратты; құртты, жойды. Қазанның қара дауылы. Қазан айында өтетін 57 күндік амал, жел тұрып, күн суытытан кез. Қазан соқты. Аяз ұрды, суық шалды. Қазан төңкерісi. #тарихи. 1917 жылы 25 қазанда Петроградта болған әлеуметтік-саяси, тарихи iрi оқиға. Қазан ұрды. Қазанның қара суығы ұрып, көк біткендi үсіттi; көктей солдырды.
|ҚАЗАН 3#омоним Азан-қазан қос сөзінің екіншi сыңары.