Kazakh explanatory dictionary: ЖАЙ

Word: Kazakh Russian English Search

|ЖАЙ 1#омоним #зат есім. Аспан кеңістігіне жиналған электр зарядтарының шағылысуынан пайда болатын жарқыл, найзағай. Жайдың атқан тасындай. #поэтикалық. Аса құдіретті, мықты, бой бермес. Жай оғындай атылды [ болды ]. #бейнелі сөзқолданыс. Шаншыла, тұтқиылдан шабуылдады; күтпеген жерден тарпа бас салды. Жай оғындай жайратты. #поэтикалық. Сұлатыпсалды, мұрттай ұшырды. Жай оты [ оғы ]. Найзағай [ жасын ] жарқылының шашырандысы. Жай отындай [ оғындай ]. #поэтикалық. Жалт-жұлт еткен өткір, отты (көз). Жай оты төгілгендей. Астанкестені шығып, іші аласұрып өзгеріп сала бергендей деген мағынада. Жай тасы. #мифологиялық. Халық сеніміндегі тылсым күші бар деп танылатын қасиетті тас. Жай тасындай. Жарау, күйі келген, сақадай сай, өткір. Жай түсу. Қатты нөсер кезінде күн күркіреп, шатырұтыр етіп, жер бетіндегі бір затты, нәрсені найзағай ұшқынының соғуы. Жай ұрғандай. Қозып, құтырып, ессіз ерленген адамдай.
|ЖАЙ 2#омоним #зат есім. 1. Тұрмыстағы хал-ахуал; жағдай, күй. 2. #ауыспалы мағына. Жайлы, күйлі, жағымды жағдай. 3. Сет, қысқа кез, қазіргі қалып-күй. Жай таптырмады. Тыныштық бермеді, маза бермеді. Жайы болмады. Жағдайы келмей, күйі кетті. Жайы жоқ. а) Мүмкіндігі жоқ, жағдайы жоқ. е) Түрі жоқ, сыңай танытар емес. Жайы кетті. Маза, күйі болмады. Жайына жүре берді, өз бетіне кете барды. Жайына кетті, өз алдына жүре берді, өз дегенімен жүрді. Жайына қалды. Ескерілмеді, назардан сырт қалды. Жаны жай тапты. а) Тамашаға батты, рақатқа бөленді. е) Осы дүниеге реніші қалмады деген мағынада.
|ЖАЙ 3#омоним #зат есім. 1. Белгілі бір орын; мекен-тұрақ. 2. #жергілікті сөз. Үй, ғимарат. Жай орнату. Зиратын, құлпытасын орнату. Жай тапты. а) Мекен тепті, орналасты. е) Жерленді, о дүниелік болды, қойылды.
|ЖАЙ 4#омоним #зат есім. #көнерген сөз. Кермесіне жебе салып тартатын ескіліктегі садақ.
|ЖАЙ 5#омоним #сын есім. 1. Қатардағы, қарапайым. 2. Күрделі емес, жеңіл, қарапайым, құрамы мейлінше аз. Жай адам. а) Бейтарап, ешқандай қатысы жоқ адам. е) Қатардағы адам, көптің бірі. Жай [ скалярлық ] айнымалы. #информатикалық. <ағыл. sіmple (sсаlаr) vаrіаble> Уақыттың ербір сетінде бір элементарлық менмен байланысты айнымалы. Жай акция. #экономикалық. Мөлшері акционерлік қоғам жұмысының нетижелеріне байланысты табыс алуға құқық беретін бағалы қағаздардың түрі. Жай бәзір. Мәніжай. Жай бөлшек. #математикалық. Натурал санның бір немесе бірнеше тең бөліктерінен құралған #санесім. Жай вексель. #экономикалық. Вексель берушінің мерзімі басталғаннан кейін вексель иесіне (вексель ұстаушыға) белгілі бір соманы төлейтіні жөніндегі ақшалай міндеттемені куеландыратын бағалы қағаз. Жай жұмыс. Қол жұмысы, қарапайым қара жұмыс. Жай жұмысшы. Қатардағы қара жұмысшы, қарапайым жұмысшы. Жай #зат есім. #химиялық. Бір химиялық элемент атомдарынан түзілген #зат есім. Жай интервал. #музыкалық. Октава аралығын құрайтын тондардың арақатынасы. Жай кеуде. Бос даурықпа, бос көкірек. Жай көз. Үлкейтіп көрсететін аспапсыз, кедімгі көз. Жай оператор. #информатикалық. <ағыл. sіmple stаtement> Құрамына басқа операторлар кірмейтін қарапайым оператор. Жай сөйлем. #лингвистикалық. Бір сөзбен немесе бірнеше сөз тіркестерінен құралған аяқталған бір ғана ойды білдіретін коммуникативтік бірлік. Жай табан етік. Ұлтармалы, қайымалы етік. Жай тіркес. Еркін байланысқан сөз тізбегі. Жай ұғым. #информатикалық. <ағыл. unіt cоnсept> Анықтамасында тек қана түр нышаны бар ұғым. Жай шырай. #лингвистикалық. Сынның артықкемдігін білдірмейтін негізгі сапалық сын есімдер.
|ЖАЙ 6#омоним #сын есім. Жайлы, қолайлы.
|ЖАЙ 7#омоним #үстеу. 1. Байыппен ғана, сабырмен, салмақтап сөйлеу. 2. Асықпай, баяу, ақырын. 3. Ауыр, зорға, ерең қозғалу. Жай жүріс. Аттың ақырын, баяу, бірқалыпты жүрісі.
|ЖАЙ 8#омоним #үстеу. 1, өзімен-өзі, жайбарақат, қозғалыссыз, ерекетсіз. 2. Жайымен, ешкімге тиіспей, тыныш. Жай жатты. а) Әрекетсіз, бос жүрді, еш қамсыз болды, мазаланған жоқ. е) Жайымен, ешкімгети іспей, тыныш, бейбіткүй
|ЖАЙ 9#омоним #үстеу. Әдеттегіден кеш, кейін, соң. #үстеу. Әйтеуір, еншейін ғана, менсіз, бос. Жай айтты. Белгілі мақсатпен емес, құр еншейін айтты. Жай бір. Әшейін ғана, ейтеуір бір. Жай сөз. Бос сөз, ешейін айтыла салған сөз. #үстеу. сөйлеу. Ақы-пұлсыз, бос, төлеусіз, тегін. Жай алды [ берді ]. Ақысыз-пұлсыз, тегін алды [ берді ].
|ЖАЙ = #етістік. 1. Таратып ыдырату; керу; жазу. 2. Малды жайылымда бағу. 3. #ауыспалы мағына. Жария ету, тарату, ейгілеу.